Omladinska ulica pod srpskom kontrolom

Maj mjesec '92 godine nije donosio nista dobro Srpskom narodu u BiH, a posebno na teritoriji u i oko Sarajeva. Muslimansko -hrvatska koalicija na vlasti izabrala je srpske podanike i sa njima formirala novu vlast, ignorisuci volju velike vecine Srpskog naroda. Poveli su drzavu BiH u kataklizmu, iz koje nece biti povratka!

Srpski narod napusten od JNA snaga dolazi u vrlo tesku situaciju. Malobrojnost dobrovoljaca za odbranu Srpskog naroda nisu ukazivali povjerenje da imaju dovoljno snage da odbrane srpske teritorije, a samim tim i narod. 

Unistena srpska sela oko Sarajeva tokom maja mjeseca, narod protjerivan sa svojih ognjista i svirepo ubijan, ukazivalo je na to da Srbi nece imati snage da se odbrane, zbog cega muslimansko-hrvatska koalicija jos je zesce krenula u etnicko ciscenje Srpskog naroda.

Srpska opstana Vogosca 15 maja donijela je odluku za mobilizaciju srpskog naroda ali odziv je bio primjetno nedovoljan za popunu borbenih jedinica i za odbranu svih srpskih teritorija.

Pod sumnjom da Srbi nemaju snagu da se odbrane od brojcano jaceg neprijatelja, neki stanovnici Vogosce su odlucili da sacekaju kod svojih kuca konacan ishod novonastale situacije, nadajuci se da to stanje nece dugo potrajati i da ce doci do smirivanja ratnih tenzija i neodazivajuci se na objavljenu mobilizaciju.

Medjutim svemu tome je kumovao i Alija Izetbegovic jer je vjestom propagandom preko TV kuca uticao da se Srbi ne odazovu na mobilizaciju, iako su osjecali da im se ne pise dobro pod njegovom vlascu. 

Bilo je ocito da je muslimanskoj strani ovaj rat bio potreban, kako bi protjerali vecinu srpskog stanovnistva iz BiH, a onu manjinu asimilirali u bosance i tako dobili drzavu u kojoj bi muslimansko stanovnistvo nadvladalo ostale.

Za to vrijeme mnogi stanovnici koji su imali neku mogucnost da se sklone od ratnog vihora koji je vec zahvatio veliku povrsinu BiH, a najvise se to osjecalo na Sarajevskom prostoru, napustaju Vogoscu.

Stanje je bilo alarmantno, jer su muslimani na svim mjestima na kojim je srpski narod bio slabo organizovan ili malobrojan za odbranu, dozivio je strasan masakr. Isti masakri koji su Srbi prezivljavali nasi pretci u prijasnjim ratovima, od istih koalicionih partnera.

Vlast u Vogosci nije imala kontrolu nad brojcanim stanjem stanovnistva, jer su kapije naselja bile sirom otvorene, kako za ulazak, tako i za izlazak iz naselja. 

Takvo stanje najvise su koristili muslimani i Hrvati, napustajuci svoje domove i prelazeci na teritorije pod muslimansko-hrvatskom kontrolom. Veliki broj muslimanske omladine napustio je Vogoscu i mobilisao se u Alijine jedinice koje su bile aktivne jos u vrijeme kada rati nije bio ni na pomolu.

Za to vrijeme srpski mladici iz Omladinska ulice odlucili su da se dobrovoljno prijave u redove srpske vojske, iako su zivili na teriroriji pod muslimanskom kontrolom.

Zbog svoje sigurnosti neki srpski borci preselio su se na srpsku teritoriju ali mnogi to nisu mogli, jer su im roditelji zivjeli na muslimanskoj teritoriji. 

Bilo je to za njih apsurdno stanje! Drzale su se nocne straze sa uperenim puskama prema svojim roditeljima, a danju se vracali roditeljima u stanove, iscekujuci nevolju koja je svakog casa mogla doci na njihova vrata. Medjutim, nis samo srpski borci bili u takvom apsudu. Pojedini stanovnici Omladinske ulice su smatrali da im noc nije bezbjedna, pa su nocu odlazili kod svoje rodbine i prijatelja na teritoriji pod srpskom kontrolom, a danju se ponovo vracali u svoje stanove.

Bila je to mucna situacija za sve te stanovnike Omladinske ulice. 

Nakon ubistva moga oca, ostao sam sedam dana uz majku i brata da se utjesimo zbog naseg gubitka.

Prvi dan po povratku u svoju maticnu jedinicu 30 maja saznao sam da je stanje u Omladinskoj ulici nepromjenjeno. Vojnici i stanovnici nocu izlaze iz Omladinske ulice, a danju se ponovo vracaju, kao da je sve normalno i da im se danju nista lose ne moze desiti. 

U tom periodu srpska vojska je postala stvarnost,  pa je organizovano pocela izlaziti na ulice Vogosce, tako sto su se drzale patrole ali iskljucivo na teritoriji pod srpkom kontrolom, ne ulazeci u teritorije koje su po dogovoru vlasti pripadale muslimanskoj strani.

Zbog ratnih akcija koje su se izvodile prema srpskim teritorijama bilo je pitanje dana kada ce muslimanska vojska krenuti u napad na Vogoscu. Za taj napad Omladinska ulica bila je idealna za uspjeh osvajanja Srpske Opstine Vogosca.

Vojna i civilna vlast je po tom pitanju bila pasivna, a nesto se moralo pod hitno uciniti da se takav scenario ne desi.

Moj ratni raspored za dnevnu patrolu bio je 31 maja. Taj dan samoinicijativno sam odlucio da svoju prvu dnevnu patrolu prebacim na muslimansku teritoriju u Omladinsku ulicu. U tome su me podrzali Popa i Tesa, koji su sa mnom zajedno bili odredjeni da budemo troclana patrola.

Krenuli smo niz Omladinsku ulicu, a mnogi prozori na zgradama bili su otvoreni. Nije bilo lagodno kretati se ulicom kada znate da u tom dijelu ima muslimanskog zivlja, a sa svakog od tih prozora moze neko da zapuca na nas, a da nemamo mogucnosti da se odbranimo. 

Bili smo legitimna meta da nam se tako nesto desi ali smo odlucno krenuli da stanje u Omladinskoj ulici promjenimo u nasu korist.

Iduci kroz taj dio naselja glasno smo podvikivali da se prozori zatvore. Primjeto se vidjelo da se nase naredbe izvrsavaju i da se prozori brzo zatvaraju. Nakon prvih 2 sata patroliranja kroz Omladinsku ulicu, dosao je red na sledecu patrobu. Bilo je jako vazno da nas u tome podrzi i komanda i naredna smjena patrole. Na smjenu su stigli Radomir, Nebojsa i Kelja. Prenijeli smo im sta smo ucinili i oni su sa odusevljenjem prihvatili da nastave patrolu kroz taj reon.

Kada smo usli u Hotel Biokovo u kojem je bila komanda Vogoscanskog bataljona i komanda nase cete saopstili smo kako smo izvodili patrolu. Umjesto ocekivanih pohvala za taj potez, dozivjeli smo kritike. U komandi su bili vidno razocarani sto smo samovoljno usli u tu teritoriju, ugrozivsi svoje zivote, a i dogovor o podjeli Vogosce. 

Srecom, komanda naseg bataljona nije donijela naredbu da se sa tim patrolama prekine. Narednih 3 dana neprekidno tokom dana vrsile su se patrole kroz Omladinsku ulicu i time pokazali stanovnicima ko ce kontrolisati taj dio naselja.

Takvo stanje je ohrabrilo srpske stanovnike Omladinske ulice, pa su prekinuli praksu odlaska na nocenje na srpskoj teritoriji. 

Nakon 3 dana, tacnije 3 juna ponovo bez naredbe komande, samoinicijativno donosimo odluku da u Omladinskoj ulico postavimo strazarska mjesta i tim potezom zatvaramo obruc odbrane kompletnog naselja Vogosca.

Vrlo brzo smo izgradili zaklone na coskovima najduze zgrade koja se nalazila u neposrednoj blizini vogoscanske rjecice, na suprot muslimanskog sela Ugljesici.

Selo je bilo vidno prazno, a stanovnici su se povukli dublje u muslimansku teritoriju.

Jedan stanovnik Ugljesica je ipak ostao u svom selu, u svojoj kuci. Bio je to najstariji brat od Softica. 

Nasa komanda je podrzala nasu novu akciju prema Omladinskoj ulici ali naglasivsi da se Softic ne smije zaustavljati niti mu se smije uskratiti kretanje prema Vogosci, sta je on do tada veoma cesto cinio, setajuci kroz naseljeni dio Omladinske ulice. 

Niko nije znao razlog toj naredbi ali se bez zapitkivanja postovala, sa pretpostavkom da je Softic bio za ostanak BiH u sastavu Jugoslacije, kao i neki drugi muslimani u Vogosci koji su izasli na srpski PLEBISCIT i dali svoj glas podrske, kao i velika vecina srpskog naroda.

Naredbu su svi srpski borci prihvatili kao razumnu ali od tog dana Softic vise nije bio vidjen u svom selu, niti u naseljeni dio Vogosce. 

Vogosca je sa postavljanjem odbrane u Omladinskoj ulici u pravcu Ugljesica drasticno ojacala sviju odbranbenu poziciju i jednim dijelom skratila svoju predugacku liniju odbrane.

Stanovnicima Omladinske ulice se vratilo samopouzdanje i nisu vise odlazili iz svojih domova, srpski borci su sa oruzjem dolazili svojim kucama. Najvecu radost nam je donosilo sto su nam tokom dana stare bake i majke donosile skuvanu hranu i ustipke kako bi nam dale podrsku za to sta radimo. Medju tim starim zenama bilo je i prvoboraca, SKOJ-evaca iz prethodnog rata, koji su se vidno obradovali dolasu srpske vojske na liniju odbrane kompletne Vogosce, gledajuci nas kao svoje spasioce i zastitnike, pokazujuci nam postovanje, a svojim postupcima da su za njih srpski borci bili borci protiv fasizma koji se nadvio nad Bosnom.